Architectuuruitbeelding in de Middeleeuwen

De Middeleeuwse kunst is vol met uitbeeldingen van architectuur: of het nu gaat om afbeeldingen van grote gebouwen in een handschrift of op een zegel, of om de microarchitectuur van een gebeeldhouwd baldakijn. De toepassing en betekenis van deze architectuuruitbeeldingen is tot nu toe onderbelicht.

In dit boek wordt deze beeldtraditie vanuit verscheidene invalshoeken belicht. Zo komen middeleeuwse weergaven van de belangrijkste architectonische idealen uit de Bijbel ter sprake: het Hemelse Jeruzalem en Salomo’s tempel. De rijk versierde stadsmuren van de hemelstad, met twaalf poorten en het heiligdom van het Oude Verbond, maakten voor de middeleeuwer de woonplaats van God aanschouwelijk. Maar geen enkele afbeelding blijkt de tempel nauwkeurig volgens de Bijbelse beschrijving in beeld te brengen. Zo rijst onvermijdelijk de vraag naar de achterliggende betekenis. Die betekenis treedt duidelijk naar voren bij architectuuruitbeeldingen die onderling contrasteren. Zo staat de hemelstad tegenover de hel, de tempel tegenover het paleis en de joodse synagoge tegenover de christelijke kerk.

De tweede helft van het boek gaat in op de relatie tussen de uitgebeelde architectuur en de werkelijke gebouwen. Middeleeuwse kunstenaars werkten niet volgens het wiskundige perspectief en lijken zich zelden om een ‘realistische’ weergave te hebben bekommerd. De vraag is wat opdrachtgevers en kunstenaars beoogden? Welke boodschap ligt er besloten in het architectuurmodel dat een stichter aanbiedt? Wat vertellen de kastelen, kerken en stadsgezichten die vorsten, geestelijken en stadsbesturen op hun zegels voerden?

Dit boek levert het antwoord op veel van deze vragen. Zo biedt het een verrassende kijk op de middeleeuwse kunst van Schotland tot Sicilië, van miniaturen tot gebrandschilderde vensters en van beroemde monumenten tot bijna vergeten kleinoden.